Ηταν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός στην Αγία Λαύρα 25η Μαρτίου 1821;

       'Εχουν γραφτεί πολλά για τον θρύλο της ορκωμοσίας στην Αγία Λαύρα. Εκείνο που είναι σημαντικό όμως είναι να δούμε τι μας παραδίδεται ως ιστορική γνώση από τις ίδιες τις πηγές και τις μαρτυρίες σχετικά με το θέμα μας. Έτσι θα ξεκινήσουμε την έρευνά μας με τα απομνημονεύματα του ίδιου του πρωταγωνιστή Παλαιών Πατρών Γερμανού. Τι μαρτυρεί λοιπόν ο ίδιος ο πρωταγωνιστής για την πανηγυρική ορκωμοσία στην Αγία Λαύρα 25 Μαρτίου 1821;

           Διαβάζουμε με ιδιαίτερη προσοχή τι έκαμε όταν κάλεσαν τους πρόκριτους σε συνέλευση στην Τρίπολη τέλη Φεβρουαρίου 1821: "...Οθεν ο Π.Πατρών καίτοι προβλέπων τους κακούς σκοπούς της Διοικήσεως, και οτι η εις Τριπολιτζάν συνέλευσις είναι ολέθρια δια τους πρόκριτους, πλην βλέπων και τους εν Πάτραις Τούρκους υπόπτους και εξηγριωμένους, ανεχώρησεν εκείθεν (από Πάτρα) τή κζ' Φεβρουαρίου (27η) την Κυριακή της Ορθοδοξίας επί λόγω δια την Τριπολιτζάν..." Συνεχίζει ο επίσκοπος Γερμανός την εξιστόριση εξηγώντας οτι σταμάτησε στα Καλάβρυτα όπου συνάντησε τον Λόντο προεστό του Αιγίου. Μάλιστα προφασίστηκε ασθένεια για να κερδίσει χρόνο και να σκεφτεί τι θα κάνει κι άν θα παέι στη συνέλευση στην Τρίπολη.Τελικά αποφάσισε να μην πάει φοβούμενος για την ζωή του στέλνοντας επιστολές στην Διοίκηση στην Τρίπολη με δικαιολογίες.Στη συνέχεια αναφέρει χαρακτηριστικά για την παραμονή του στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας στις 10 Μαρτίου 1821: "Την δε επιούσαν ημέραν μετέβησαν εις το μοναστήριον της Αγίας Λαύρας.Εκεί συσκεφθέντες απεφάσισαν να μη δώσωσιν αιτίαν τινά, αλλά να μείνωσι παραμερισμένοι, εως ου να ιδώσι τα πράγματα" Μετά από αυτά μάλιστα γράφει οτι για μεγαλύτερη ασφάλεια μετακινείται φεύγοντας από την Αγία Λαύρα για να μείνει στα Νεζερά (περιοχή στο δρόμο από Αγία Λαύρα για Πάτρα στους πρόποδες του Παναχαϊκου όρους). Απο εκεί θα κινήσει για την Πάτρα προς βοήθεια των Ελλήνων της πόλης καθώς είχαν αρχίσει εχθροπραξίες. Παρατηρώντας λοιπόν τον κύριο πρωταγωνιστή στα απομνημονεύματα του να μην αναφέρει τίποτα περι ορκωμοσίας στην Αγία Λαύρα δεν μπορούμε να μην σκεφτούμε τα περί θρύλου κάτι που ισχυροποιούν κι άλλες πηγές.

            Ο Ιωάννης Φιλήμων στο έργο του "Δοκίμιον περί της Ελληνικής Επανάστασης" που εκδόθηκε το 1860 μόλις 39 χρόνια μετά τα γεγονότα αναφέρει χαρακτηριστικά: "Κατά πρόσκλησιν δε του τε Παπαδιαμαντόπουλου και του Νικολάου Λόντου, ο Γερμανός και Ζαϊμης τη μεν 23 (Μαρτίου 1821) απέστειλαν  εκ των περιχώρων μετά δυνάμεως ικανής τον Σταμάτιον Κουμανιώτην, πεσόντα αυθημερόν κατά την εις την πόλην είσοδον(Πάτρα). Την δε 24η (Μαρτίου 1821) εισήλθον και ούτοι (Γερμανός και Ζαϊμης) μεθ' εταίρων 500 περίπου...Ο ιεράρχης Γερμανός άμα εισελθών εν ταις Πάτραις, ενέπηξεν το σταυρό εν τη του Αγίου Γεωργίου πλατεία, και μετά πλείστης ευλάβειας, οι πάντες αυτόν ησπάζοντο, ορκιζόμενοι οιονεί ελευθερίαν ή θάνατον". Να σημειώσουμε, οτι ο Φιλήμων που δεν αναφέρει τίποτε για ορκωμοσία στην Αγία Λαύρα αλλά για ορκωμοσία στην Πατρα  ήταν αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων της Επανάστασης καθώς ήρθε στην Πελοπόννησο μαζί με τον Υψηλάντη το 1821 και η πηγή του είναι πολύ σημαντική.

Πλατεία Αγίου Γεωργίου Πάτρα-Ηρώο

            Ο Σπυρίδων Τρικούπης στο έργο του "Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης" που εκδόθηκε το 1860 αναφέρει:" Εισήλθαν (στην Πάτρα) την αυτήν μέρα 22 Μαρτίου (με Παπαδιαμαντόπουλο και Λόντο δηλαδή) ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Κερνίτσης, ο Ζαίμης και ο Ρούφος.επισύροντες πλήθη οπλοφόρων και ροπαλοφόρων...Ο δε Παλαιών Πατρών διέταξε κι έστησαν επί της πλατείας του Αγίου Γεωργίου σταυρόν, όν έτρεχαν και ησπάζοντο οι παρευρεθέντες, ορκιζόμενοι τον υπερ πίστεως και πατρίδος όρκον"
            Αν λοιπόν δεν έγινε ορκωμοσία στην Αγία Λαύρα τι ακριβώς έγινε στο μοναστήρι που θεωρείται σημαντικό και αναφέρεται στις πηγές; Ας δούμε τι αναφέρει ο ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος στο έργο του Ελληνική Επανάσταση: "Εις την μονή της Αγίας Λαύρας προσήλθαν ειδοποιηθέντες και άλλοι  από τους πρόκριτους της Αχαϊας...Συγκεντρώθησαν και συνεσκεύθησαν για να λάβουν την τελευταία απόφαση.Αφού ηρνούντο να μεταβούν εις την Τριπολιτσάν, έπρεπε να περιμένουν την καταδίωξιν, παρ όλας τας δικαιολογίες των..."Με λίγα λόγια μετά την συνέλευση στη Βοστίτσα, (Αίγιο) όπου ο Παπαφλέσσας τους φέρνει πρό τετελεσμένων γεγονότων, οι άρχοντες της Αχαίας συσκέφτονται για τελευταία φορά στην Αγία Λαύρα, για να αποφασίσουν τι θα κάνουν...Και η απόφασή τους αυτή φαίνεται υποχρεωτικά να γέρνει προς επανάσταση, απ την στιγμή που ήδη έχουν αρχίσει οι εχθροπραξίες στην επαρχία των Καλαβρύτων μετά από διαταγή του Παπαφλέσσα. Η φλόγα έχει ανάψει με την σύμφωνη γνώμη του Υψηλάντη και πρωτεργάτη τον Παπαφλέσσα...

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ

Την σκυτάλη αναλαμβάνει ο Παναγιώτης Καρατζάς που στην Πάτρα ξεσηκώνει τους Έλληνες. Οι άρχοντες και οι ιερείς οφείλουν να πάρουν απόφαση στην Αγία Λαύρα με ποιό μέρος θα πάνε και τι θα πράξουν...Θα μείνουν ήσυχοι ή θα καλέσουν το λαό σε επανάσταση; Μια απόφαση ιστορική καθώς θα είναι και η επίσημη των ηγετών των υπόδουλων Ελλήνων...Έτσι για λίγες μέρες σκορπίζουν στις γύρω περιοχές των Καλαβρύτων και μετα τις 20 Μαρτίου αποφασίζουν να κινηθούν κατά των Τούρκων της Πάτρας...Η απόφαση πάρθηκε στη Λαύρα...Η ορκομωσία όμως έγινε στην Πάτρα...Στην ιστορική πλατεία του ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου κάτω από το σπίτι του Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλου στην Άνω Πόλη...Εκεί στήθηκε ο σταυρός κι εκεί ορκίστηκαν οι οπλαρχηγοί. Επιτέλους θα ξεκινούσε ο μεγάλος αγώνας με την σύμφωνη γνώμη όλων...Ακόμα κι αν ένας απλός αρχιμανδρίτης είχε βάλει το πανούργο μυαλό του να σπρώξει τις εξελίξεις δυναμιτίζοντας το κλίμα...Αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία που θα εξετάσουμε άλλη στιγμή.

 

ΕΛΔΥΜΙΩΝ